Metoda 5S jest kluczowym narzędziem koncepcji szczupłego zarządzania, jednym z podstawowych i stosunkowo najszybciej przynoszącym rezultaty.
Nazwa 5S to akronim pięciu japońskich słów: seiri (selekcja), seiton (systematyczność), seiso (sprzątanie), seiketsu (standaryzacja), shitsuke (samodyscyplina). Pierwsze trzy zasady w procesie odnoszą się do jego wdrożenia, natomiast pozostałe dwa do jego utrzymania. Powinno zachować się kolejność postępowania zgodną z wymienioną powyżej, rozpoczynając od 1S.
1S – Selekcja
Pierwsza zasada japońskiej metody polega na posortowaniu przedmiotów na grupę potrzebnych i niepotrzebnych, następnie segregację i wyodrębnienie elementów zbędnych i na końcu eliminację przedmiotów niepotrzebnych, bądź przeznaczenie do innego celu, użytku.
2S – Systematyczność
Do systematyczności zalicza się wszystkie czynności służące rozmieszczeniu niezbędnych przedmiotów na stanowisku pracy według podstawowych zasad takich jak:
1. Materiały niezbędne i najczęściej używane powinny znajdować się najbliżej pracownika.
2. Składowanie według metody FIFO (pierwsze weszło, pierwsze wyszło).
3. Materiały mają znajdować się w opisanych miejscach i muszą być oznakowane.
4. Nic nie ma prawa znajdować się na ziemi.
3S – Sprzątanie
Proces sprzątania jako trzecie „S” zakłada systematyczność. Do zadań pracowników produkcyjnych oraz biurowych w zakresie sprzątania należą wszystkie czynności związane z utrzymaniem porządku w miejscu pracy zgodnie ze schematem.
4S – Standaryzacja
Czwarty punkt metody 5S polega na ustandaryzowaniu poprzednich trzech S-ów. Standaryzacja służy edukacji pracowników oraz zwróceniu ich uwagi np. na „walające” się w pobliżu niepotrzebne materiały i ich natychmiastowym usunięciu. Angażując pracowników w proces standaryzacji można spodziewać się lepszych rezultatów, ponieważ sami je tworząc będą bardziej skłonni ich przestrzegać.
5S – Samodyscyplina
Zaangażowanie pracowników prowadzi do samodyscypliny, ponieważ samo wprowadzenie standardów nie zawsze skutkuje ich zastosowaniem, a samodyscyplina do podniesienia świadomości personelu w dziedzinie 5S. Ta tym samym skutkuje zmniejszeniem liczby niezgodności oraz poprawą relacji międzyludzkich.